Jerzy Kukuczka – polski alpinista i himalaista, jest drugim na świecie człowiekiem, a pierwszym Polakiem, który zdobył Koronę Himalajów i Karakorum. Uznawany za jednego z najwybitniejszych himalaistów.
Jerzy Kukuczka urodził się w 1948 roku w Katowicach, syn Jadwigi i Jana Kukuczki, którzy w pewnym okresie swojego życia wyjeżdżają z rodzinnej Istebnej w poszukiwaniu pracy na Śląsk.
Swoje pierwsze spotkanie ze wspinaczką rozpoczął mając zaledwie 17 lat, później wspominał „… zobaczyłem, że ludzie wspinają się nawet po pionowej ścianie. Dotknąłem, podciągnąłem się na rękach (…). Tak odkryłem zupełnie dla mnie nowy pionowy świat.”
W latach 1979-1987 zdobył wszystkie 14 szczytów o wysokości ponad 8 tys. m, jako drugi człowiek na świecie po włoskim himalaiście Reinholdzie Messnerze, ale jemu zajęło to łącznie 16 lat. Nie to jednak było istotą Jego działalności wysokogórskiej. Przede wszystkim najbardziej wartościową cechą dokonań Kukuczki było pionierskie i nowatorskie podejście do himalaizmu.
Na 10 spośród tych 14 szczytów wszedł nowymi drogami, na 4 pierwszy raz zimą, trzynaście bez tlenu, a na 1 szczyt samotnie.
Kiedyś w jednym z wywiadów powiedział „nigdy nie umiałem pogodzić się z tym, żeby wracać z niczym. Zawsze próbowałem jeszcze raz. Czasem nawet wbrew logice, ale zgodnie z jakimś wewnętrznym przekonaniem”.
Kukuczka wspinał się też na Alasce, w Nowej Zelandii i w Hindukuszu. Wytyczył nowe wejścia, m. in. w Tatrach i Alpach.
Wolno aklimatyzował się, za to słynął z ogromnej wytrzymałości psychicznej i fizycznej. Jego partnerami byli m. in. Wojciech Kurtyka, Artur Hajzer, Krzysztof Wielicki, Ryszard Pawłowski, Andrzej Zyga Heinrich, Tadeusz Piotrowski czy Carlos Carsolio.
Pomimo wielkiej sławy, jaką zyskał zdobywając najwyższe szczyty Ziemi zawsze pozostawał skromny i zamknięty w sobie. W 1988 na Olimpiadzie w Calgary nagrodzony został srebrnym medalem olimpijskim za osiągnięcia w alpinizmie.
W 1989 roku wybrał południową ścianą Lhotse, do której przymierzał się już wcześniej. Niezdobytą. Niełatwo było znaleźć mu partnera, ale zgodził się Ryszard Pawłowski.
24 października podczas ataku szczytowego była świetna, prowadził Kukuczka. Używali jednej liny, żeby było szybciej. Pawłowski tak wspomina ostatnie chwile tej wspinaczki:
„Jurek był jakieś 70 metrów nade mną. Wykonał dwa szybkie ruchy i kiedy wydawało mi się, że dotknął śnieżnej grani, zupełnie niespodziewanie zaczął się osuwać. Początkowo wolno, ale z każdym ułamkiem sekundy szybciej. Wszystko, co mogłem zrobić, to się skulić w sobie, nie słyszałem żadnego krzyku Jurka, odgłosu. Prawdopodobnie on nie spodziewał się, że lot będzie taki długi. Lina nade mną na jakimś ostrym fragmencie skały się przerwała. Wszystko, co widziałem, to Jurka spadającego do kotła, do podstawy ściany”.
Spadł w dwukilometrową przepaść. Śmierć Jerzego Kukuczki była wielkim ciosem dla polskiego himalaizmu.
W Chukung nieopodal południowej ściany Lhotse została umieszczona tablica jego pamięci.
Lista wypraw Jerzego Kukuczki:
- 1979 – Lhotse (8511)
- 1980 – Mount Everest (8848) – nowa droga
- 1981 – Makalu (8463) – solo, styl alpejski
- 1982 – Broad Peak (8047) – styl alpejski
- 1983 – Gasherbrum II (8035) – nowa droga, styl alpejski
- 1983 – Gasherbrum I (8086) – nowa droga, styl alpejski
- 1984 – Broad Peak (8047) – nowa droga, styl alpejski
- 1985 – Dhaulagiri (8167) – pierwsze wejście zimowe
- 1985 – Cho Oyu (8153) – pierwsze wejście zimowe, nowa droga
- 1985 – Nanga Parbat (8125) – nowa droga
- 1986 – Kangchendzonga (8598) – pierwsze wejście zimowe
- 1986 – K-2 (8611) – nowa droga, styl alpejski
- 1986 – Manaslu (8156) – nowa droga, styl alpejski
- 1987 – Annapurna I (8091) – pierwsze wejście zimowe
- 1987 – Shisha Pangma (8013) – nowa droga, styl alpejski
- 1989 – Lhotse (8511) – próba wytyczenia nowej drogi…
Siedemnaście wypraw Jerzego Kukuczki w najwyższe góry świata…, w tym trzy wyprawy na Lhotse… górę, która była jego pierwszym ośmiotysięcznikiem i stała się niestety także jego grobem.
